ΤΟ ΜΠΟΙΚΟΤΑΖ ΤΟΥ ΜΟΥΝΤΙΑΛ ΞΕΚΙΝΗΣΕ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΨΥΧΡΟ ΠΟΛΕΜΟ

Γράφει ο Βενέδικτος Παρλαβάντζας

Μπορούμε να φανταστούμε το σκηνικό. Στο πρώτο καρέ άποψη του επιβλητικού καθεδρικού ναού, με την σημείωση «Salisbury, England, 2018». Στην άλλη πλευρά του κάδρου, στο εμπορικό κέντρο, ένας ηλικιωμένος κύριος με παλιομοδίτικη καπαρντίνα συναντά μια κομψή νεαρή. Προλαβαίνουν να πουν δυο κουβέντες πριν σωριαστούν αναίσθητοι. Στο νοσοκομείο, όπου μεταφέρονται η πρώτη διάγνωση είναι δηλητηρίαση με κάτι απροσδιόριστο. Χρειάζονται περαιτέρω εξετάσεις. Ο άνδρας 66 ετών ονομάζεται Σεργκέι Σκρίπαλ και η κοπέλα είναι η κόρη του Γιούλια. Οι υπηρεσίες της Βρετανίας αν μπορούσαν θα είχαν κινητοποιήσει όλους τους σινέ-μίσιονερς μαζί με την αγαπημένη Τζούντι Ντενς Μ για να τους συντονίσει. Διπλός πράκτορας ο κύριος Σκρίπαλ στην εποχή του ψυχρού πολέμου. Έκανε κατασκοπικό παιχνίδι για Βρετανία και για Ρωσία. Ζόρικα πράγματα. Συνελήφθη από τους Ρώσους που στη συνέχεια τον αντάλλαξαν με κάποιον που θεωρούσαν πραγματικά δικό τους. Ποιος ξέρει! Τριάντα χρόνια μετά ο Σκρίπαλ μαζί με την κόρη του έπεσαν θύματα ενός καταστροφικού δηλητήριου νεύρων κατασκευασμένο από κάποιο σιβηρικό εργαστήρι της Σοβιετικής εποχής. Αυτό ήταν το συμπέρασμα των ειδικών από Μ15, Μ16 και GCHQ. Ποιοι είναι αυτοί; Άσε θα μπλέξεις. Όσο λιγότερα ξέρεις τόσο το καλύτερο.

Η πρωθυπουργός της Βρετανίας, Τερέζα Μέι (φώτο, με Πούτιν), προσπάθησε να μπει στο ταγέρ της Θάτσερ και έστειλε ερώτημα - τελεσίγραφο στη Ρωσία. «Πώς βρέθηκε το σοβιετικό δηλητήριο σε βρετανικό έδαφος; Απαντήστε σε δυο μέρες αλλιώς…» Η φράση της έμεινε μετέωρη και από εκεί την έπιασαν κόσμος, δημοσιογράφοι, πολιτικοί για να συμπληρώσουν τις λέξεις που θα μπορούσαν να πατήσουν στα αποσιωπητικά. Δεν είμαι πολύ σίγουρος ποιος το είπε πρώτος, όμως δίνω πολλές πιθανότητες να ήταν ο Μπόρις Τζόνσον. Ακριβώς, πρόκειται για τον γενικό γραμματέα του υπουργείου εξωτερικών, πρώην δήμαρχο Λονδίνου, που όπως έγραφε ο Τζον Γκρέις στον Guardian «Ο Μπόρις είναι σαν τη Γιουβέντους. Δεν μπορείς να τον αποκλείσεις παρά το γεγονός ότι βρίσκεται συνέχεια σε δύσκολη θέση». Κατά την άποψη του έγκριτου δημοσιογράφου η συμπλήρωση της μετέωρης φράσης της πρωθυπουργού του από τον πρώην δήμαρχο του Λονδίνου «…αλλιώς η Αγγλία θα μποϊκοτάρει το Παγκόσμιο Κύπελλο της Ρωσίας» ήταν absolutely ridiculous. Και εξηγήθηκε ο χαριτολόγος Γκρέις: «Σκωτία, Ουαλία και Β. Ιρλανδία δεν νοιάζονται γιατί έχουν ήδη αποκλειστεί, ενώ η Αγγλία ενδεχομένως να το έκανε εθελοντικά με βάση τις οδυνηρές συμμετοχές της στα προηγούμενα μουντιάλ».

Μετά από αυτές τις καθαρές εξηγήσεις, το Μπάκιγχαμ λαμβάνοντας σοβαρά υπόψιν την άποψη του Μπόρις (ειρωνικό το γεγονός ότι έχει ρώσικο όνομα), ενημέρωσε πως δεν πρόκειται να τοποθετηθεί κανείς καλοσχηματισμένος royal bottom στα αναπαυτικά καθίσματα του Λουζνίκι και λοιπών ρωσικών σταδίων το ερχόμενο καλοκαίρι. Κι αφού τοποθετήσαμε την αφορμή, την αιτία και το πλαίσιο μπορούμε να μπούμε στο θέμα μας. Ποιο είναι αυτο; Το μποϊκοτάζ των Παγκοσμίων Κυπέλλων. Σαφέστατα δεν είναι μια έμπνευση του Μπόρις Τζόνσον ένα απομεσήμερο Πέμπτης μετά την αποφράδα μέρα του αποκλεισμού των Spurs από την Γιούβε. Έχει μακρά ιστορία, που θα απλώσουμε σε όσες οθονιές χρειαστούν.

1934 – Η Ουρουγουάη κάνει αντίποινα και οι Βρετανοί το κομμάτι τους

Την ώρα που σχεδίαζε την εισβολή του στην Αβησσυνία, ο Μουσολίνι ανέλαβε τη διοργάνωση του μουντιάλ για ξεκάρφωμα. Κανείς δεν μπορούσε να του το αρνηθεί. Το Βαλκανικό Σύμφωνο του 1933 τον είχε εξοργίσει. Ο Βενιζέλος προσπάθησε να κρατήσει τα μπόσικα, όμως ο Μπενίτο τα είχε πάρει στο κρανίο. Δεν σήκωνε αντιρρήσεις. Κι όμως με την ασφάλεια που της παρείχε ο ωκεανός η Ουρουγουάη στύλωσε πόδια. Η κάτοχος του τροπαίου δεν είχε ιδέα για τα σχέδια του Ιταλού και είναι ανιστόρητο να λέει κάποιος ότι οι λόγοι που μποϊκόταρε τη διοργάνωση ήταν της λεγόμενης υψηλής πολιτικής. Αποφάσισε να μην υπερασπίσει τον τίτλο της, η μοναδική στην ιστορία μέχρι και σήμερα, διότι αποφάνθηκε ότι το 1930 η Ευρώπη την είχε σνομπάρει. Από τις 13 ομάδες, που συμμετείχαν στο δικό της πρώτο μουντιάλ, μόνο τέσσερις (Γαλλία, Γιουγκοσλαβία, Ρουμανία και Βέλγιο) από τη Γηραιά αποφάσισαν να θαλασσοπνιγούν ένα μήνα μέχρι να τους ξεβράσει το κύμα στη Νέα Γη και εντέλει στο Μοντεβιδέο. Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε την απουσία Αγγλίας, Σκωτίας, Ουαλίας και Ιρλανδίας. Δεν μπήκαν στον κόπο καθώς θεωρούσαν πως οτιδήποτε διοργάνωναν οι ίδιες ήταν μακράν καλύτερο από αυτό που επιχειρούσε η FIFA. Ο δε τότε πρόεδρος της αγγλικής FA, Τσαρλς Σάτκλιφ, είχε πει το μνημειώδες, κραδαίνοντας απειλητικά το κουταλάκι που μόλις είχε διαλύσει τη ζάχαρη στο τσάι του: «World Cup? What a joke».

1938 – Αποχή Αργεντινής με σιγόντο από Ουρουγουάη

Η αλήθεια είναι ότι η Ουρουγουάη αρνήθηκε να ταξιδέψει και στη Γαλλία, τέσσερα χρόνια αργότερα. Επισήμως, ειπώθηκε ότι το έκανε για τους ίδιους λόγους. Όμως, η δικαιολογία της δεν έστεκε, αφού οι τρικολόρ είχαν κάνει το υπερατλαντικό ταξίδι 8 χρόνια νωρίτερα. Από το 1938 παραμονές της εισβολής του Χίτλερ στην Πολωνία και με την Ευρώπη να βρίσκεται σε αναβρασμό, ξεκίνησε να κάνει το ύπουλο παιχνίδι της η FIFA. Η διοργάνωση έπρεπε να πάει στη Νότια Αμερική. Μία σου και μία μου, έλεγαν οι Νοτιαμερικανοί και πιθανότατα είχαν δίκιο. Όμως, το δίκαιο είναι σχετικό με αυτόν που μπορεί να το κουλαντρίσει καλύτερα. Η Αργεντινή ετοιμαζόταν να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο κι έμεινε στα κρύα του λουτρού. Η ελίτ αποφάσισε να κάτσει η μπίλια repetition στην Ευρώπη. Η Αργεντινή αρνήθηκε να πάει. Μάλλον, βρήκε αφορμή και η Ουρουγουάη να κάτσει σπίτι της.

1950 – Η Ινδία νύπτει τας πόδας της!

Όταν το 1947 ο Τσώρτσιλ αποφάσισε πως ήταν ώρα να τα μαζεύει η Βρετανία από την ανατολή καθώς δεν είχε άλλο ψωμί η δουλειά εκεί, η Ινδία αυτονομήθηκε. Δεκαπενταύγουστο γιόρτασε την ανεξαρτησία της και ένα χρόνο αργότερα συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου. Εκεί εκπροσωπήθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία της με ομάδα και αυτή η ομάδα ήταν ποδοσφαιρική. Όμως, όταν προσκλήθηκε στο τουρνουά της Βραζιλίας το 1950 αρνήθηκε να συμμετάσχει. Οι φήμες άρχισαν να οργιάζουν και από τα κιτάπια της ιστορίας έχει διασωθεί μια μάλλον γραφική εξήγηση. «Δεν θα μας άφηναν να παίξουμε ξυπόλυτοι, όπως η πρώτη μας ομάδα το έκανε στο Λονδίνο το 1948». Ας το δεχθούμε για χάρη της χρονικής απόστασης και της εύρυθμης ροής της αφήγησης.

Δεν θα πρέπει να λησμονηθεί ούτε να υποτιμηθεί η ηθελημένη απουσία της Σκωτίας. Προσεκλήθη, όμως είχε ενημερώσει αρμοδίως πως θα παραστεί μόνο στην ευτυχή περίσταση της κατάκτησης του πρωταθλήματος των βρετανικών νήσων. Ατυχώς γι’ αυτήν και τους προγόνους της που έχυσαν το αίμα τους στις μάχες του παρελθόντος, υπέστη βαριά ήττα από την Αγγλία στον τελικό. Χάιλαντς και Λόουλαντς συμφώνησαν πως θα ήτο απαράδεκτο να επωφεληθούν της κατάστασης και να πάρουν μια άγρια κάρτα (wild card) και μάλιστα υπό την ανοχή των Άγγλων. Επέλεξαν την τίμια αποχή.

1958 – Το Ισραήλ δεν πήγε μουντιάλ, όμως μπήκε στην Ευρώπη

Το 1948 ιδρύθηκε το κράτος του Ισραήλ. Παρεμπιπτόντως η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που είχε καταψηφίσει τη σχετική πρόταση του νεοσύστατου ΟΗΕ ήταν η Ελλάδα, όμως δεν είναι της παρούσης να εξηγήσουμε τους λόγους. Η FIFA ενέταξε το Ισραήλ αρχικά στην Ασία, πολύ πριν το μπάσει στην Ευρώπη. Σε μια ιδιότυπη διαδικασία προκριματικών, σχηματίστηκε όμιλος με ασιατικές και αφρικανικές ομάδες. Τουρκία, Ινδονησία, Αίγυπτος, Σουδάν και Ισραήλ. Καμία εκ των τεσσάρων δεν δέχθηκε να παίξει μαζί του. Αποχώρησαν και το Ισραήλ χωρίς να κλωτσήσει μπάλα είχε πάρει την πρόκριση για τα γήπεδα της Σουηδίας. Για να μετριάσει την παρωδία η παγκόσμια ομοσπονδία αποφάσισε πως το Ισραήλ θα έπρεπε να δώσει τουλάχιστον ένα μπαράζ. Ευρέθη αντίπαλος. Ήταν η καλύτερη από τις αποκλεισμένες της Ευρώπης. Η Ουαλία ξετίναξε την αντίπαλό της και με αυτό τον τρόπο έκανε τη μοναδική της συμμετοχή σε μουντιάλ. Ταυτοχρόνως, εκείνη ήταν η περίπτωση που το Ισραήλ έφτασε πιο κοντά σε πρόκρισή του στην τελική φάση της διοργάνωσης.

1966 – Η συμπαιγνία κατά τη Αφρικής

Το μουντιάλ της Αγγλίας ήταν το μοναδικό που το μποϊκόταρε μια ολόκληρη ήπειρος. Η Αφρική. Η FIFA συνεχίζοντας το θεάρεστο έργο της, για το καλό του ποδοσφαίρου, αποφάσισε πως τις 16 θέσεις για τα γήπεδα του νησιού θα πάρουν 10 ομάδες από την Ευρώπη, 4 από τη Νότια Αμερική, μια από την κεντρική Αμερική και την Καραϊβική, ενώ μια θέση θα διεκδικήσουν Αφρική, Ασία και Ωκεανία. Η CAF (Συνομοσπονδία Αφρικής) θεώρησε ότι αυτό ήταν απαράδεκτο. Ακόμα κι έτσι ίσως να το είχε αποδεχθεί αν η παγκόσμια παράγκα του ποδοσφαίρου δεν είχε κάνει ακόμα μια χοντράδα. Η Νότια Αφρική είχε αποκλειστεί από την συνομοσπονδία της, λόγω του απαρτχάιντ, και τι έκανε η FIFA; Έβαλε τη Νότια Αφρική σε προκριματικούς αγώνες της Ασίας! Μη σας κάνει εντύπωση, λοιπόν, πώς βρέθηκε η Αυστραλία πρώτα στην ασιατική ζώνη και μετά στη Eurovision. Η ιστορία δίνει απαντήσεις σε όλα. Τον Οκτώβριο του 1964 οι 15 χώρες της Αφρικής που είχαν ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες, λίγα χρόνια μετά από την ανεξαρτητοποίησή τους από τις «εκπολιτιστικές» δυνάμεις της Ευρώπης, αποφάσισαν την αποχή.

1974 – Μπλέχτηκαν ο Πινοσέτ με την Σοβιετική Ενωση

Τον Σεπτέμβριο του 1973 ο Αγούστο Πινοσέτ κατέλαβε την εξουσία της Χιλής με πραξικόπημα. Έριξε στη φυλακή εκατοντάδες ανθρώπους αριστερών πολιτικών φρονημάτων. Το στάδιο Νασιονάλ έγινε τόπος βασανιστηρίων και εκτελέσεων. Όταν μερικούς μήνες αργότερα η Σοβιετική Ενωση έπρεπε να αντιμετωπίσει σε διπλούς αγώνες πρόκρισης τη Χιλή, ζήτησε από την FIFA να αλλάξει την έδρα. Δεν ήθελε να παίξει στον τόπο μαρτυρίου τόσων ομοϊδεατών, εκτός του φόβου για την ασφάλεια της αποστολής. Η παγκόσμια ομοσπονδία αρνήθηκε και η ΕΣΣΔ δεν μπήκε ποτέ στο αεροπλάνο για το Σαντιάγο. Τα ντοκουμέντα της εποχής λένε πως Χιλή και διαιτητές παρέστησαν κανονικά στο γήπεδο. Έγινε η σέντρα. Με αργές κινήσεις οι παίκτες των γηπεδούχων προώθησαν την μπάλα, ο διαιτητής δεν υπέδειξε οφσάιντ και σκόραραν. Σε εκείνο το σημείο ο ρέφερι σφύριξε τη λήξη. Κάπως έτσι απετράπη η συμμετοχή της Σοβιετική Ένωσης στο μουντιάλ της Δυτικής Γερμανίας, η οποία θα εμπεριείχε πολύ ίντριγκα εν μέσω ψυχρού πολέμου.

1982 – Τα Φώκλαντ, η Θάτσερ και ο Ντιέγκο

Ο πόλεμος των νησιών Φώκλαντ ολοκληρώθηκε την ημέρα που ξεκίνησε η τελική φάση του παγκοσμίου κυπέλλου. Στις 13 Ιουνίου στο Καμπ Νου ο Ντιέγκο Μαραντόνα παρουσιάστηκε στο κοινό της νέας του ομάδας. Ενενήντα πέντε χιλιάδες νοματαίοι είδαν το Βέλγιο να νικά την πρωταθλήτρια κόσμου και οι συνωμότες άρχισαν και πάλι να ανασύρουν από το συρτάρι το απόλυτο επιχείρημα της τετραετίας: «Σου το είπα εγώ. Το πήρανε λόγω Βιντέλα». Να μην ξεφύγουμε όμως. Μέχρι την τελευταία στιγμή οι βρετανικές ομάδες δεν ήταν καθόλου σίγουρες ότι θα συμμετάσχουν με τον πόλεμο να μαίνεται. Αγγλία, Σκωτία και Β. Ιρλανδία ήταν στο έλεος της Θάτσερ, που είχε δώσει εντολή στις ομοσπονδίες να περιμένουν την απόφασή της. Τελικά, επέτρεψε την παρουσία τους στην Ισπανία. Εκανε το σταυρό της να αποκλειστούν νωρίς ώστε να μην συναντήσουν την Αργεντινή στις νοκ άουτ φάσεις. Όπως και συνέβη. Ο θεός την άκουσε, όμως έβαλε το χέρι του τέσσερα χρόνια αργότερα.